Αμυντικές Δαπάνες

Εισαγωγή

Οι αμυντικές δαπάνες αποτελούν έναν κρίσιμο δείκτη τόσο της στρατηγικής προτεραιότητας ενός κράτους όσο και της δημοσιονομικής του πολιτικής. Το παρόν λήμμα παρουσιάζει συγκριτικά στοιχεία για τις ελληνικές αμυντικές δαπάνες σε σχέση με γειτονικές χώρες και τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εξετάζει την κατανομή του αμυντικού προϋπολογισμού.

Το 2023, η Ελλάδα δαπάνησε το 3,2% του ΑΕΠ της σε στρατιωτικές δαπάνες.

Η Ελλάδα σε σύγκριση με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η Ελλάδα κατατάσσεται στη δεύτερη θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τις αμυντικές δαπάνες ως ποσοστό του ΑΕΠ. Πρόκειται για μια εξέλιξη που παρατηρείται για πρώτη φορά τα τελευταία 20 χρόνια, κυρίως λόγω της σημαντικής αύξησης των αμυντικών δαπανών της Πολωνίας. Σε επίπεδο Ε.Ε., συνολικά δαπανάται το 1,7% του ΑΕΠ για την άμυνα, ποσοστό το οποίο αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια.

Όσον αφορά τα απόλυτα ποσά, η Ελλάδα δαπανά περίπου 7,7 δισ. $ ετησίως (περίπου 7,2 δισ. €). Οι υψηλότερες δαπάνες καταγράφονται στη Γερμανία (66,8 δισ. $) και στη Γαλλία (61,3 δισ. $).

Η Ελλάδα συγκαταλέγεται επίσης μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. με τα υψηλότερα ποσοστά στρατιωτικών δαπανών επί των συνολικών δημοσίων δαπανών. Συγκεκριμένα, το 6,6% των συνολικών δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης κατευθύνεται στην άμυνα, ποσοστό που την κατατάσσει στην τέταρτη θέση στην Ε.Ε., μετά την Πολωνία (8,1%), τη Λιθουανία (6,9%) και την Εσθονία (6,8%).

Η Ελλάδα σε σύγκριση με τους γείτονές της

Σε σύγκριση με τις γειτονικές της χώρες, η Ελλάδα δαπανά σχεδόν διπλάσιο ποσοστό του ΑΕΠ για την άμυνα σε σχέση με την Αλβανία, τη Βουλγαρία και τη Βόρεια Μακεδονία. Εντυπωσιακή είναι επίσης η διαφορά με την Τουρκία, καθώς η Ελλάδα δαπανά 2,1 φορές μεγαλύτερο ποσοστό του ΑΕΠ της σε στρατιωτικές δαπάνες.

Ωστόσο, σε απόλυτους αριθμούς, η Τουρκία παραμένει ο κυρίαρχος της περιοχής, με συνολικές αμυντικές δαπάνες ύψους 15,8 δισ. δολαρίων — ποσό υπερδιπλάσιο από αυτό της Ελλάδας. Η Βουλγαρία δαπανά 1,9 δισ. δολάρια, η Αλβανία περίπου 400 εκατομμύρια, ενώ η Βόρεια Μακεδονία μόλις 267 εκατομμύρια.

Πώς κατανέμεται ο αμυντικός προϋπολογισμός της Ελλάδας;

Το 2023, από το σύνολο των αμυντικών δαπανών της Ελλάδας, ποσό ύψους 3,2 δισ. € διατέθηκε για αμοιβές προσωπικού (περίπου 150 χιλιάδες), ενώ περίπου 1 δισ. € κατευθύνθηκε σε επενδύσεις — οι οποίες περιλαμβάνουν προμήθειες στρατιωτικού εξοπλισμού, κατασκευή νέων κτιρίων και εγκαταστάσεων για στρατιωτική χρήση, προμήθεια πυρομαχικών κ.ά.

Αναλογικά με το ΑΕΠ, τα ποσά αυτά αντιστοιχούν σε 1,4% για τις αμοιβές και 0,5% για τις επενδύσεις. Για σύγκριση, στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 0,6% και 0,4% του ΑΕΠ.

Ένα μικρότερο μέρος του προϋπολογισμού διατέθηκε για ενδιάμεση κατανάλωση, δηλαδή για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών που δεν θεωρούνται πάγιες επενδύσεις ή σχηματισμός κεφαλαίου.

Σε επίπεδο ποσοστιαίας κατανομής του συνολικού αμυντικού προϋπολογισμού, η Ελλάδα δαπανά:

• 63% στις αμοιβές προσωπικού,
• 20% στις επενδύσεις.

Στην Ε.Ε., τα ποσοστά αυτά διαμορφώνονται σε:

• 46% για τις αμοιβές,
• 31% για τις επενδύσεις.

Σημείωση για τα δεδομένα

Για τον υπολογισμό της συνολικής και της επιμέρους κατανομής των αμυντικών δαπανών, χρησιμοποιούνται δύο διαφορετικές πηγές δεδομένων: το Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) και η Eurostat αντίστοιχα. Αυτή η επιλογή οδηγεί σε διαφορές στους αναφερόμενους αριθμούς. Συγκεκριμένα, το SIPRI αναφέρει περίπου 2 δισ. ευρώ περισσότερες δαπάνες σε σύγκριση με τη Eurostat.

Παρόλο που τα δεδομένα της Eurostat προέρχονται απευθείας από τους εθνικούς λογαριασμούς και είναι αξιόπιστα, το SIPRI είναι ένα αναγνωρισμένο ίδρυμα που υπολογίζει επιπλέον δαπάνες, όπως συντάξεις στρατιωτικού προσωπικού και άλλες σχετικές δαπάνες που μπορεί να μην καταγράφονται στους εθνικούς λογαριασμούς. Αυτές οι πρόσθετες δαπάνες προέρχονται από πηγές όπως το ΝΑΤΟ, καθιστώντας τα δεδομένα του SIPRI επίσης αξιόπιστα.

Αποφασίσαμε, λοιπόν, να παρουσιάσουμε τη συνολική δαπάνη με βάση τα δεδομένα του SIPRI, ενώ την επιμέρους κατανομή των δαπανών με βάση τα δεδομένα της Eurostat, καθώς το SIPRI δεν παρέχει τέτοιου είδους λεπτομερή κατανομή.

Μπορείτε τα βρείτε περισσότερες λεπτομέρειες για τις πηγές του SIPRI εδώ.

Δεδομένα

Τα δεδομένα του λήμματος για τη συνολική δαπάνη προέρχονται από την παγκόσμια τράπεζα (datasets: MS.MIL.XPND.GD.ZS, MS.MIL.XPND.CN, MS.MIL.XPND.CD, MS.MIL.XPND.ZS), με αρχική πηγή το Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI). Τα δεδομένα για τις επιμέρους δαπάνες προέρχονται από τη Eurostat (dataset: gov_10a_exp). Όλα τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται στα γραφήματα του λήμματος είναι διαθέσιμα εδώ.

Δημήτρης Μιχαηλίδης (10 Απρ 2025) - "Αμυντικές Δαπάνες" Δημοσιεύθηκε στο GreeceInFigures.com. Πηγή: 'https://greeceinfigures.com/amyntikes-dapanes'

@article{gif-amyntikes-dapanes, 
    author = Δημήτρης Μιχαηλίδης,
    title = Αμυντικές Δαπάνες,
    journal = {Greece in Figures},
    year = 2025,
    note = https://greeceinfigures.com/amyntikes-dapanes
}